Reha Artan

İshal Nedir? Nedenleri Nelerdir?

İshal alışılmıştan sık ve sulu dışkılamadır. Her bireyin yaşına, beslenme durumuna, bedensel etkinliklerine göre değişen bir dışkılama özelliği vardır. 3 yaşından büyük çocuklar aynı erişkinler gibi günde 2’den fazla dışkılamamalı, bunun tersinde ishal söz konusudur. Yada haftada 3’ten seyrek dışkılamamalıdır.

Saf anne sütüyle beslenen bebeklerde günlük dışkılama sayısı 7-8 bulabilir ve kıvamı oldukça yumuşak hatta sulu sayılabilecek düzeyde olabilir. İshal uzadıkça dışkının sayısından çok hacmi, miktarı önem kazanacaktır. Ülkemizde her yıl 1-1.5 milyon ishal olgusuna rastlanmaktadır. Olguların %80’i 2 yaşın altındaki çocuklarda yaşanmaktadır. Ve bunların da daha önemli çoğunluğu 6 aydan büyük 1 yaşından küçük bebeklerden oluşmaktadır. Bu yaş grubunun en temel özelliği susuzluğu dile getirmedeki sıkıntıları. Su kaynağına erişmelerdeki sıkıntıları ve yardıma muhtaç olmalarıdır. Aynen yaşlı hastalar gibi, bebekler de akut ishal sırasında sağlık riskleri taşımakta oldukça kırılgan bir grubu oluşturmaktadırlar.

Ülkemizde 3 yaş altındaki çocukarın yılda 3-4 ishal atağı geçirdikleri hesaplanmıştır. Bunlardan ancak %1 ciddi durumlara, hastane tedavisine ihtiyaç duyacak düzeyde sorunlara yol açmaktadır. İshal eğer 3-4 gün içinde sonlanır ve kendiliğinden düzelirse, akut ishalden söz edilir. İshalin 14 günü geçtiği, yada sık yinelediği durumlar; persistan ishal yada süreğen ishal olarak adlandırılır. Bu durumda su ve tuz kaybının ötesinde dengesiz ve yetersiz beslenme ek sorunlara yol açmakta, bağışıklı sistemini zayıflatmaktadır.

İshalin çoğunluğu, akut ishal olup %90’ı virüslere bağlı olmaktadır. Bu nedenle enfeksiyöz ishallerin çok önemli bir grubu oluşturduğu söylenebilir. İshalin ancak %10’u süreğenleşmektedir. Ancak ishallerin sadece bulaşıcı etkenlere bağlı olduğu söylenemez. Örneğin idrar yolu enfeksiyonu geçirmekte olan, orta kulak iltihabı olan bir bebekte ishal olabilir. Bunun yanı sıra menenjit, pnömoni (zatürre) gibi ağır enfeksiyonlar bazen ishalle birliktelik gösterebilir. Bunun yanı sıra alıngan bağırsak hastalığı dediğimiz kah ishal, kah kabızlıkla seyreden bir enfeksiyöz olmayan bir neden de sıkça görülmektedir. İshalin iç salgı bezlerinin düzensiz çalışmasına bağlı, besin alerjilerine bağlı ve iltihabi oto immün hastalıklarına bağlı, çok nadir ama önemli nedenleri olabilir.