Reha Artan

İshal Tedavisinde Antibiyotik Kullanılabilir mi?

Akut ishallerin %90’ı virüs nedenlidir. Bu nedenle ishallerin çoğunda antibiyotik yanlış bir uygulamadır. Ancak ishal yüksek ateşle ve aniden başlangıç göstermişse, çevrede bir salgın hikayesi biliniyor ise, ve kaka kanlı görünümlü ve dışkılama ihtiyacının dışkılamaya rağmen ortadan kalkmadığı bir durum söz konusuysa, antibiyotik akla gelmelidir. İshalde antibiyotiğin gerçekten gerekli olduğu durumlar %10 u geçmemeli. Ancak günümüzde gerek ülkemizde gerek Avrupa’daki meslektaşlarımız arasında antibiyotiğe yönelme ve yersiz, gereksiz antibiyotik kullanımını sürdürme alışkanlığı ne yazık ki dikkat çekmektedir. Antibiyotik ilişkili ishaller de söz konusu olabilir. Çünkü bizim bağırsaklarımızda, bize zarar vermeden yaşayan, vitamin üreten, kısa zincirli yağ asitleri sentezleyen, trilyonlarca bakteri vardır. Bu dost bakterilere probiyotik diyoruz.

Ancak bu bakterilerin kolonizasyonu istenmeyen gereksiz antibiyotik tedavileriyle bozulabilir. Fırsatçı yada zararlı bazı mini canlılar eğemenliği ele alabilir. Bu durumda faydalı bakterilerin geri çekilmesi, zararlı bakterilerin öne çıkmasıyla denge bozulacaktır. Bağırsağın bütünlüğü bozulacaktır, uzak organlara da bakterilerin erişmesi için bir fırsat oluşmuş olacaktır.
Antibiyotiğe bağlı ishaller antibiyotik kullanımı sırasında beş olgunun birinde görülebilmekle beraber antibiyotik tedavisi sonlandıktan sonra takip eden 2 ay içerisinde de ortaya çıkabilir. Bu nedenle sık geliştiği bilinen ama daha az dikkat çeken bir durumla karşı karşıyayız.

Antibiyotiğe bağlı ishallerin %5-18’nde klinik tablo daha ağır olmakta. Fırsatçı, önemli bir mikro organizma olan klostridyum difisil dediğimiz, tedavisi de oldukça müşkülat gösteren bir etken rol oynayabilmektedir.
Antibotiğe bağlı ishallerin önlenmesinde ve tedavi edilmesinde probiyotikler güvenlidir ve yeterlidir. Bunu kanıtlayan çok sayıda araştırma raporları yayınlanmıştır.
Antibiyotik kullanımı, ancak yüksek ateş, kanlı ishal, ciddi bir karın ağrısı ve çevrede bilinen bakteriyel bir salgın hikayesi varsa anlam kazanacaktır.