Necati Balamtekin
Çocuklarda endoskopi nasıl yapılır?

Çocuk gastroenteroloji uzmanı hastasına, niçin endoskopi yaptığını hem aileyle ve gerekirse çocukla paylaşmalı ve onları aydınlatmalıdır. Ailenin ve çocuğun sorularını sabırla dinlemeli ve bu sorulara nezaketle cevap vermeli, ailenin onayını ve rızasını aldıktan sonra uygun bir tarihe randevu vermelidir. Endoskopi yapmadan önce eğer hastanın başka bir sağlık sorunu varsa ilgili branş hekimiyle hastayı konuşarak gerekli önlemleri almalıdır. Endoskopi öncesinde işlemine ilişkili olabilecek tüm komplikasyonları ve sorunlara bağlı oluşabilecek negatif durumları düşünüp bununla ilgili tedbirler mutlaka alınmalıdır. Örneğin yemek borusunda varisi olan bir hastaya endoskopik bant ligasyonu tedavisi uygulayacaksa doktor arkadaşım olası kanama riskine karşı kan bankasında gerektiğinde kanın hastaya verilmek üzere kanın ayırtılmış olduğundan emin olmalıdır. Endoskopik işlemlerin çocuk hastalara derin sedasyon altında, yani derin uyku altında, çocuğun işlem sırasında ağrı duymaması işlem sonrasında da endoskopik işlemi hatırlamaması uygun olandır. Bu nedenle endoskopi sedasyonu rahatlatması için hastanın anestezi hazırlığının yapılmış olması ve anestezi uzmanı tarafından sakınca olmadığını gösteren anestezi doktorunun raporu alınması gereklidir. Eğer hastaya derin sedasyon uygulanmayacaksa ilgili hekimler tabi ki böyle bir hazırlık yapmalarına gerek yoktur. Yani sedasyon altında endoskopi yapılmayacaksa böyle bir hazırlığa da gerek yoktur.
Hastaya işlem yapılacağı zaman ortalama 8 saatlik bir açlık susuzluk, yani 8 saat ağızdan birşey almamış olması gerekir. Hem sindirim sisteminin en iyi şekilde değerlendirilebilmesi için hem de kusma gibi durumlarda mide içeriğinin akciğerlere kaçmasını önlemek için bu gereklidir.

Hasta işlem öncesinde işlem yapılmasına engel bir durum var mı, bakımından yeniden değerlendirilmelidir. Çünkü randevu verdiğiniz tarihle işlemi yapacağınız tarih arasında çocuk hastalanmış olabilir, üst solunum yolu enfeksiyonu olabilir, ateşli bir tablo geçiriyor olabilir, mutlaka yeni oluşmuş olan bir enfeksiyon ve benzeri bir durum var mı hasta muayene edilmeli ve araştırılmalıdır.

Endoskopi ünitesi temizlik ve hijyen bakımından, işlemin sağlıklı şartlarda yapılmasına olanak verecek nitelikte olmalıdır. Hastaya sedasyon anestezisi uygulayacak anestezi ekibi hazır olmalıdır. Eğer işlem anestezi altında yapılıyorsa. İşlemi yapacak çocuk gastroentreloji uzmanı ve ekibi hazır olmalıdır. Cihaz ve diğer ekipmanın hazır olduğu, çalıştığı teyit edilmelidir.

Hastanın ve ailenin endişeleri giderilmeli nazik olunmalıdır. Hastanın damar yolu açıldıktan sonra hasta işlemi odasına alınmalıdır. Hasta sedatize edildikten sonra çocuk gastroentolojisi uzmanı kamera yardımıyla görerek skopu hastanın ağızından yutturarak yemek borusu, mide ve ince bağırsağın üst kısmında dümen için dikkatle inceler. Hastanın durumu ve işlemin gereklerine göre mukozaların, küçük doku örneklerini yani biyopsileri alınabilir. Tedavi amaçlı işlemler yapılabilir. Daha sonra yine nazik bir biçimde skop çekilerek işlem sonlandırılır.

Hasta dikkatli bir şekilde uyandırma odasına alınıp uyanana kadar uzman personeller gözetiminde yakından izlenir. Hasta uyanıp bizimle konuşabildikten sonra, koopere olduktan sonra, kliniğe alınarak izlenir bu işlemden yaklaşık 3 saat sonra beslenmesine engel bir durum bulunmayan hastaya önce su verilir. Suyu kusmayan ve karın ağrısı benzeri kanama benzeri şikayetleri olmayan hastalara, yoğurt çorba benzeri sıvı şeyleri vererek beslenmesi açılır. Beslenmeyle ilgili şikayeti olmayan, kanama, şiddetli karın ağrısı vb şikayeti olmayan endoskopi işlemininin bir komplikasyonu olabilir çünkü, hastalar önerilerle, tedavilerle taburcu edilir.