Günsel Kutluk

Obezite genetik midir?

Obezite sıklığının giderek artması araştırmacıları kilo alımına yatkınlık oluşturan veya kilo alımını sınırlandıran genetik faktörler arasındaki karmaşık ilişkiyi ve obezitenin genetik zeminini anlamaya yoğunlaştırmıştır. Genetiğin vücut yapısını belirlemesindeki etkisi aile çalışmaları, ikizler, evlat edilen çocukları değerlendiren çalışmalar ile gösterilmiş ve obezitenin yüzde 40 – 70 oranında kalıtımsal olduğu gösterilmiştir. Ancak obeziteye neden olan genler tam olarak keşfedilmemiş, sadece yatkınlık oluşturan gen bölgeleri tanımlanabilmiştir. Obezitenin tek gen bozukluğu ile açıklanabildiği mono genik obezitesi olarak tanımlanan nadir görünen tiplerin tek başına ya da bazı sendromların parçası olarak görülebilmektedir. Tek gen bozukluğu ile görülen obezite de genel de hastaya doğumsal, yapısal bozukluklar, organlara özel anemoniler veya beyinin gelişimsel geriliği de eşlik etmektedir. Obezite de genetik etkenler üzerinde yapılan araştırmalar her iki bebeğin obezse çocuğun obez olma riski yüzde 80, yalnızca biri obezse yüzde 50, ikisi de normal kiloluysa yüzde 9 olarak bulunmuştur. Bu gözlemlerden yola çıkarak yapılan araştırmalar da vücut ağırlığının biyolojik olarak kontrol eden bazı genler olduğu bulunmuştur. Bu genler iştahı, besin alımı ve enerji harcamasını düzenlerler. Sonuç olarak toplumda sık görülen ve aşırı enerji alımı ile yetersiz enerji tüketimi sonuç geliştiren eksojen obezitenin yedek alt yapısı çok genli ve çok faktörlü kalıtım şeklindedir. Genetik yatkınlık nedeniyle iştah kontrolü bozuk olan bireylerde sağlıksız beslenme, aktive azlığı gibi çevresel faktörler şişmanlığın oluşumunu kolaylaştırmaktadır.