Tanju Başarır

Çocuklarda Gastrit veya Helikobakter Pilori Enfeksiyon Şüphesinde Ne Yapılır?

İlgili yakınma ya da bulguların varlığında, özellikle açlık, gece uyandıran karın ağrısı, sindirim sistemi yakınmaları, kansızlık ve özellikle aile öyküsünde mide yakınmaları varsa riskli grup olarak düşünüp helikobakter pilori yönünden tarama testleri uygulayabiliriz.

Nedir bu tarama testleri ?

2. basamak sağlık hizmeti veren birçok yerde uygulanan serumda helikobakter piloriye karşı antikor taraması. Ancak bu tarama bize hastalık konusunda tam olarak fikir vermez. Çünkü, çocuk mikropla karşılaşıp gastriti geçirmiş ve iyileşmiş ama o anda midesinde mevcut olabilir. Ya da midesinde mevcut ama henüz mukozaya ulaşmadığı için hastalık oluşmasından önceki basamakta olabilir.

Türkiye’de Doğu Anadolu Bölgesi’nde Selimoğlu ve arkadaşlarının 2000’li yıllarda yaptıkları bir tarama çalışmasında özellikle okul çağı çocuklarında (ilköğretim ve sonrası) % 45’lerin üzerinde bir sıklıkla görülmüş.

Yaş ne kadar büyükse bu hastalıkla karşılaşma oranı o kadar artıyor. Buna karşı organizma ya galip gelip onu yeniyor ya da hastalık oluşturuyor. Dolayısıyla küçük yaşlarda karşılaşma olasılığı biraz daha düşük. Örneğin İstanbul’da Pehlivanoğlu ve arkadaşlarının benzer yıllarda yaptıkları bir çalışmasında 2 yaş öncesi çocuklarda % 20’ye varan oranlar saptanmış. Gelişmiş batı ülkeleriyle karşılaştırdığımız zaman oldukça yüksek bir oran. Bunun sebebi de hijyen koşullarının yeterli olmaması, temizlik kurallarına dikkat edilmemesi. Bu durum enfeksiyonun hem yayılmasını hem de bulaşmasını kolaylaştırıyor.

Dışkıda da helikobakter piloriye karşı antijen taraması yapabiliriz. Bu helikobakter piloriye neden olan protein yapısındaki antijenlerden birine karşı oluşan antikor testiyle sindirim sisteminde mikroorganizmanın olup olmadığını gösterebiliriz.

Yine de mikroorganizma mukoz tabakasında mı, sindirim sistemi hücreleri içinde mi, mukoz tabakası içine mi gömülmüş, ya da mikroorganizma geçirip iyileşmiş mi bu konuda tam olarak netlik yok.

Bir de en hassas tarama testi olarak nitelendirdiğimiz üre nefes testimiz var. Üre nefes testi, işaretli üre ağızdan yutturularak helikobakter pilori varsa sindirim sistemiyle ayrıştırılması sonucu oluşan işaretli atomcukların soluk havasından çıkan karbondioksitle tanısının konmasına dayanan bir indirekt yöntem. Ama indirekt olsada helicobakter pilorinin o üreyi parçalamasına muhtaç olduğu için bir noktada bu mide mukozasına gömülmüş hastalık yapan bir mikrobun varlığından söz ediliyor. Ülkemizde de bu amaçla tarama testleri kullanılabiliyor. Özellikle endoskopi sonrası veya tedavi görmüş helikobakter pilori Gastri geçirmiş çocukların kontrolünde doktorlarımızın ve ailelerimizin hizmetinde olan bir test.

Çocuklarda gastrit ya da helikobakter pilori enfeksiyon şüphesinde ne yapacağız? Tarama testlerini yaptığımız çocuklarda pozitif bulmamız sonucunda ya da ciddi helikobakter gastriti düşündüren yakınmaların, bulguların varlığında direk olarak endoskopi yapmamız mümkün.